سرفصل های نوشتار
حرف اول در این آموزش
حسابرسی بیمه تامین اجتماعی، نوعی مطالبه حق بیمه ای نسبت به پرداختهایی که شرکت انجام می دهد است. سازمان تامین اجتماعی مطابق قانون، دارای مجوز برای بررسی یا حسابداری بیمه از دفاتر قانونی شرکت ها و بنگاه های اقتصادی می باشد.
حسابرسی بیمه ای، نوعی سندرسی بیمه‌ای است. در حسابرسی بیمه تامین اجتماعی حسابرسان عملاً تمامی سرفصل‌ها، تمامی اسناد و ترازها به صورت کل معین در همه رده‌ها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. به این معنا که این اسناد به شکلی چه مشمول باشند، چه مشمول نشوند در کاربرگ حسابرسی که برای این منظور طراحی شده است قرار داده می شود.
کاربرگهای حسابرسی فایل اکسل پیشرفته و بسیار سیستمی است که توسط خود موسسه حسابرسی تامین اجتماعی طراحی شده است. زمانی که اسناد گرفته میشود در این کاربرگ ها قرار داده شده و براساس نرخی که در آنجا تعبیه شده و ستون مربوطه فرمول‌نویسی و مطالبه بیمه‌ای صورت می‌گیرد.
ستون اول: ستون حقوق و دستمزد مزایا است و به منزله‌ی نرخ مطالبه‌ی بیمه‌ای 30 درصد است.
ستون دوم: قراردادهای دستمزدی است به این معنا که آنچه در اینجا هزینه میشود عملا توانایی و اجرت کاری (حق‌الزحمه) است که به افراد داده میشود و نرخ آن 67/16 درصد است به شرطی که مفاسا حساب تامین اجتماعی دریافت نکرده باشید.
ستون سوم: مواد مصالح یا به عبارتی ستونی که قراردادها هم دستمزد و هم مصالح است. نرخ مطالبه بیمه ای 8/7 درصد است.
پس می‌توان نتیجه‌گیری تفکیک اجزاء بسیار کمک به حسابرسی در زمینه حسابرسی بیمه ای می نماید. تامین اجتماعی به دنبال مطالبه‌ی بیمه از حق‌الزحمه‌هاست.
از نظر تامین اجتماعی کلیه‌ی حق مشاوره‌هایی که پرداخت میشود مشمول نرخ 30% است و از آن مطالبه بیمه صورت می‌گیرد. مگر آنکه این حق مشاوره یا آن مشاوری که به او حق مشاوره پرداخت کردید شرایطی را داشته باشد که در بخش‌نامه‌های سازمان تامین اجتماعی استثناء شده باشد. قرارداد مشاوره‌ای که تنظیم میشود شامل هزینه در سیستم مالی است که زمان حسابرسی بیمه، با این مورد برخورد میشود.
الف) در قراردادهای مشاوره ای که از مشاور بازنشسته برای مشاوره استفاده می شود باید موارد زیر را در نظر گرفت:
-
فعالیت اجرایی انجام ندهد.
- فقط مشاوره دهد.
- تنهایی و بدون استفاده از کارگر، کار کند.
- میزان حضور یا کار این شخص کمتر از یک سوم ساعت کار کارمندان رسمی باشد.
براساس بخش نامه دیوان عدالت اداری قراردادهای مقاطعه کاری که شخص بدون استفاده از کارگر یا دستیار فعالیت انجام می‌دهد مشمول بیمه‌ی تامین اجتماعی هم نیست.
ب) افرادی که کارمندان لشگری و کشوری دولت جمهوری اسلامی ایران هستند که خود صندوق بازنشستگی کشوری دارند چون اینها صندوق بازنشستگی شان تامین اجتماعی نیست پرداخت حق بیمه معاف هستند.
پ) حق مشاوره به اساتید دانشگاه‌های سراسری به طور کامل معاف از پرداخت حق بیمه هستند. حق‌المشاوره به اساتید دانشگاه آزاد، دانشگاه علمی کاربردی و سایر دانشگاه‌های غیرانتفاعی تا سقف 7 برابر حداقل حقوق مشمول بیمه است.
ج) کارمندان سازمان امور مالیاتی، کارمندان بازنشسته سازمان تامین اجتماعی و وکلای پایه یک دادگستری هم باز بابت حق‌المشاوره‌هایی که دریافت می‌کنند از پرداخت حق بیمه معاف هستند.
شروع کار با درخواست شرکت اتفاق می‌افتد که برای دریافت یا تمدید کارت بازرگانی اقدام می‌کند. شرکت برای قرارداد یا هر زمینه‌ای، درخواستی را از سازمان تامین اجتماعی شعبه مربوطه‌اش خواهد داشت و براساس این درخواست حسابرسی شروع میشود.
حسابرسان تامین اجتماعی برای مجموعه فایل اکسل اسناد حسابداری، ترازها، دوره مالی قراردادها، اظهارنامه‌ها، گزارش معاملات فصلی و همه مواردی که به حساب و کتاب شرکت مربوط میشود را دریافت می‌کنند. سپس این اطلاعات وارد یک نرم‌افزار فایل پیچیده یا فایل گسترده اکسل میشود و به صورت کاربرگ و یا به صورت کاغذی درمی‌آید و پرینت گرفته میشود و در آخر هم به صورت یک گزارش حسابرسی و برگ مطالبه‌ی بدهی برآوردی به شرکت اعلام میشود.
به محض اینکه برگ اعلام بدهی ابلاغ میشود چه به صورت الکترونیکی و چه به صورت ابلاغ فیزیکی برگه اعلام بدهی اولیه در اختیار شما قرار می‌گیرد
به محض ابلاغ 30 روز فرصت دارید نسبت به این برگه اعتراض نماید. پرونده ظرف مدت مشخصی از دو هفته تا یک ماه در هیأت بدوی جلسه تشکیل میشود و هیأت بدوی برگزار میشود. اگر نسبت به رأی هیئت بدوی اعتراض داشته باشید ظرف 20 روز فرصت دارید که اعتراض‌کنید و پرونده شما به هیئت تجدیدنظر در استان یا محل مربوطه ارجاع داده میشود.
اگر به هیأت تجدیدنظر هم اعتراض دارید (هیأت تجدیدنظر آخرین مرجع حل اختلاف تشخیص مطالبات بیمه تامین اجتماعی در سازمان تامین اجتماعی است و هیچ نهاد دیگری دیگر نمی‌تواند به آن ورود پیدا کند) باید به دیوان عدالت اداری مراجعه کنید. در آنجا هم 3 ماه فرصت برای کسانی که در ایران هستند و کسانی که خارج از ایران هستند 6 ماه فرصت دارند که لایحه‌ی دفاعیه خود را تقدیم دیوان عدالت کنند و فرایند رسیدگی را ادامه بدهد.
نکات
بایگانی مستندات و اسناد حسابداری: اسناد در صورتی که فاقد ضمائم باشد، نحوه برخورد حسابرسان بیمه تامین اجتماعی با نرخ 8/7 خواهد بود پس تا جایی که امکان دارد این اسناد حتما ضمیمه سند شود.
مشاورین: از آنجایی که نرخ 30% رقم بالایی خواهد بود لذا مستندات مدارک هویتی مشاوره ها خیلی اهمیت دارد. اگر بیمه شخصی جای دیگری رد میشود حتما کپی کارگزینی و کپی دفترچه بیمه‌ای که دارد را داشته باشید.
شرکت‌های بازرگانی: چون در این شرکت ها خرید و فروش اتفاق می‌افتد اگر قراداد خرید یا فروش داشته باشند بیمه تامین اجتماعی حتما در آنها ورود پیدا می‌کند. برای این خرید ها باید حتما مفاسا ارائه گردد. زیرا مطالبه بیمه با نرخ 8/7 درصد نسبت به کل قرارداد انجام می‌گیرد و این عملا یک ظلم در حق شرکت‌های بازرگانی است.
هزینه حق‌العمل ترخیص: مشمول بیمه است مگر اینکه شخصی که آنجا هست کارت حق‌العمل‌کاری داشته باشد و بیمه او هم از همان صنفی پرداخت شود.
شرکت‌های IT: می‌توانند گواهینامه‌ای از تامین اجتماعی دریافت کنند تا از ارائه مفاسا حساب برای هر کدام از قراردادهایشان معاف گردند.
حرف آخر در این آموزش
زمان انجام حسابرسی بیمه تامین اجتماعی، از موقعی است که شرکت یا کارگاه مورد نظر، برای حسابرسی بیمه ای، مورد حسابرسی قرار نگرفته باشد. با انجام حسابرسی بیمه ای از سال تعیین شده، با واریز بدهی اعلام شده به خاطر حسابرسی بیمه ای سال بیمه ای، تمام بدهی های ارزیابی شده پیشین، حذف شده و تا اتمام سال واحد بیمه پرداز بدهی به تامین اجتماعی نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: برنامه ریزی مالی