استراتژی کسب و کار به عنوان یکی از پایه‌های اصلی موفقیت در هر سازمان، نقش بسیار حیاتی و برجسته‌ای دارد. این مفهوم نه تنها برای سازمان‌های بزرگ و پیچیده، بلکه برای هر واحد کوچک یا بزرگی که به دنبال رشد و پیشرفت است، اهمیت دارد. استراتژی کسب و کار می‌تواند به عنوان راهنمایی اساسی برای تصمیم‌گیری‌های روزمره و همچنین راهبری طولانی‌مدت سازمان عمل کند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با استراتژی‌های کسب و کار و انواع آن آشنا کنیم. نحوه تدوین استراتژی کسب و کار بسیار مهم است که باید به آن توجه ویژه داشته باشید.
تعریف استراتژی کسب و کار
استراتژی کسب و کار نه تنها یک نقش بنیادی در تعیین مسیر و پیشبرد اهداف تجاری دارد بلکه یک فرصت برای نمایش دارایی‌های منحصربه‌فرد و افزایش برتری نیز محسوب می‌شود. این استراتژی تعاملات بین ادارات را تقویت کرده و نقش و اهمیت هر فرد در سازمان را بیان و به عنوان راهنمایی برای دستیابی به اهداف اساسی عمل می‌کند.
با این تفاسیر، استراتژی کسب و کار باید به دقت طراحی شود. استراتژی کسب و کار باید متمرکز بر تعاملات داخلی و خارجی، استفاده از دارایی‌های یکتا و توانمندی‌ها، توجه به نیازها و انتظارات اجزای شرکت طراحی شود.
در این راستا، یک استراتژی موفق، با ترکیبی از ایده‌های نوآورانه و طراحی‌های کارآمد، باید قادر به ارتقاء تعاملات داخلی، بهبود نقش اعضای سازمان و همچنین تعیین مسیر موثر برای دستیابی به اهداف تجاری باشد.
به عنوان نتیجه، استراتژی کسب و کار باید به عنوان یک نقطه شروع استفاده شود تا ارزش و توانمندی‌های منحصربه‌فرد سازمان را به بهترین شکل ممکن به نمایش بگذارد و در نهایت به عملکرد و موفقیت اجزای شرکت کمک کند.
استراتژی های رقابتی
سطوح استراتژی کسب و کار
در جهان پویای کسب و کار امروزی، تعیین استراتژی مناسب می‌تواند عاملی کلیدی برای موفقیت و رشد سازمانی باشد. با توجه به اطلاعات ارائه شده، می‌توان سه نوع استراتژی کلیدی را به شرح زیر بررسی کرد:
استراتژی سطح سازمان یا شرکت (Corporate level strategy)
در این سطح، مدیران به بررسی جوانب کلان و استراتژیک شرکت می‌پردازند. آن‌ها به دنبال ارزیابی بازارهای جدید، تشخیص فرصت‌های رقابتی و تدوین رویکردهای کلانی برای گسترش و بهبود شرکت هستند. این استراتژی‌ها معمولاً شامل تصمیمات مانند ادغام، انحلال، گسترش داخلی یا خارجی و تغییرات ساختاری در شرکت هستند.
استراتژی سطح واحدهای کسب و کار (Business level strategy)
در این سطح، تمرکز بر تعیین چگونگی دستیابی به اهداف و استراتژی‌های کسب و کار شرکت است. این شامل انتخاب بازارها و مشتریان هدف، تعیین نقاط قوت و ضعف رقبا و تدوین رویکردهای رقابتی برای تفوق در بازار است.
استراتژی سطح عملکرد یا وظیفه‌ای (Functional level strategy)
در این سطح، تمرکز بر روش‌های بهبود عملکرد هر واحد و تیم در جهت دستیابی به اهداف سازمانی است. این شامل استفاده از فناوری‌های نوین، بهبود فرآیندهای کاری و ارتقاء مهارت‌ها و توانمندی‌های کارکنان می‌شود.
با این تمرکز بر سه سطح اصلی استراتژی، سازمان‌ها می‌توانند یکپارچگی بیشتری در عملکرد خود داشته باشند و به بهبود سودآوری و رشد کسب‌وکار خود بیشتر کمک کنند. انتخاب و اجرای استراتژی‌های مناسب در هر یک از این سطوح، اساسی برای موفقیت بلندمدت سازمان‌ها است.
شایستگی های مشاور استراتژی
اجزای اصلی استراتژی کسب و کار
به طور کلی هر استراتژی کسب و کار دارای اجزای مشخصی است. در ادامه به 6 جزء اصلی استراتژی کسب و کار اشاره خواهیم کرد:
دید کلی و اهداف تجاری
استراتژی کسب و کار به شما کمک می‌کند تا دید کلی و رویکرد کلانی را نسبت به جهت‌گیری کسب‌وکار خود داشته باشید و اهداف تجاری خود را مشخص کنید. این عنصر شامل دستورالعمل‌های شفافی است که مشخص می‌کند چه کارهایی برای دستیابی به اهداف باید انجام شود و چه کسانی مسئول اجرای آن‌ها هستند.
ارزش‌های اصلی
استراتژی کسب و کار بر اساس ارزش‌های اصلی و منحصربه‌فرد سازمان تدوین می‌شود. این ارزش‌ها راهنمایی و تعیین می‌کنند که چه کارهایی باید انجام شود و چه کارهایی باید اجتناب شود.
تحلیل SWOT
تحلیل SWOT شامل بررسی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای داخلی و خارجی است. این تحلیل به کمپانی کمک می‌کند تا از نقاط قوت خود استفاده کند و نقاط ضعف و تهدیدات را شناسایی کند.
تاکتیک‌ها
تاکتیک‌ها جزئیات عملیاتی و نحوه اجرای استراتژی را بیان می‌کنند و به کارکنان کمک می‌کنند تا بدانند چه کارهایی باید انجام دهند تا بازده کار به حداکثر برسد.
برنامه تخصیص منابع
استراتژی کسب و کار شامل برنامه‌هایی برای تخصیص منابع موردنیاز برای دستیابی به اهداف است. این شامل تعیین منابع موردنیاز، مکان‌یابی آن‌ها و تخصیص منابع به شیوه‌ای مؤثر می‌شود.
اندازه‌گیری
استراتژی کسب و کار همچنین شامل روش‌هایی برای اندازه‌گیری و پیگیری عملکرد شرکت است تا بتواند عملکرد خود را ارزیابی و اهداف تعیین شده را مورد ارزیابی قرار دهد.
انواع استراتژی کسب و کار
انواع استراتژی کسب و کار می‌تواند بر اساس چندین معیار مختلف دسته‌بندی شود. در ادامه، برخی از انواع متداول استراتژی‌های کسب و کار را بررسی می‌کنیم:
استراتژی رهبری در هزینه
در این استراتژی، هدف اصلی کسب و کار کاهش هزینه‌ها به حداقل است، تا بتواند قیمت پایین‌تری نسبت به رقبا ارائه دهد و بازار را به خود جلب کند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی مانند Walmart از این استراتژی بهره می‌برند.
استراتژی تمایز
در این استراتژی، کسب و کار سعی می‌کند تا محصولات یا خدمات خود را از رقبا با ویژگی‌ها و ویژه‌نگاری‌های منحصربه‌فرد متمایز کند. این می‌تواند از طریق کیفیت بالاتر، طراحی متفاوت، خدمات پس از فروش بهتر و... باشد. مثالی از استراتژی تمایز، شرکت‌های مانند Apple است.
استراتژی متمرکز
در این استراتژی، کسب و کار به دسته‌ای خاص از بازار متمرکز می‌شود و سعی می‌کند در آن دسته از بازار بهترین عملکرد را ارائه دهد. این می‌تواند در دو حوزه کلی باشد: تمرکز بر بازار (به عنوان مثال، بازارهای خاصیتاً کوچک یا خاص) یا تمرکز بر محصول (به عنوان مثال، ارائه محصولات خاص یا خدمات خاص). به عنوان مثال، شرکت‌هایی مانند Ferrari از استراتژی متمرکز بر بازار بهره می‌برند.
استراتژی گسترش
در این استراتژی، کسب و کار سعی می‌کند با گسترش فعالیت‌های خود به بازارهای جدید یا بازارهای موجود، رشد و توسعه خود را افزایش دهد. این می‌تواند شامل توسعه محصولات جدید، گسترش جغرافیایی، ورود به بازارهای خارجی و... باشد.
استراتژی توسعه بازار
در این استراتژی، کسب و کار تلاش می‌کند با افزایش فروش محصولات موجود به بازارهای جدید یا جمعیت‌های جدید مشتریان، رشد و توسعه خود را ایجاد کند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی مانند Coca-Cola از این استراتژی بهره می‌برند.
7 استراتژی بازاریابی برای کسب و کارهای کوچک
نحوه تدوین استراتژی کسب و کار
برای تدوین استراتژی درست و موثر باید به نکات مهم حین تدوین استراتژی کسب و کار توجه ویژه داشته باشید. به طور کلی جهت تدوین استراتژی کسب و کار باید مراحل زیر را به صورت دقیق بررسی و اجرا کنید.
۱. تعریف چشم‌انداز کسب‌وکار
در این مرحله، شرکت باید چشم‌انداز خود را مشخص کند. به عبارت دیگر، تصوّری از وضعیت آینده‌ای که می‌خواهد به آن برسد. چشم‌انداز کسب‌وکار تعیین کننده مسیر و راهبردهای اصلی شرکت است و باید متناسب با ارزش‌ها، ماموریت و اهداف طولانی‌مدت شرکت باشد.
۲. تعیین اهداف سطح بالای شرکت
در این مرحله، اهداف بلندمدت و عمده شرکت مشخص می‌شوند. اهداف باید قابل اندازه‌گیری، محدود، قابل تحقق و متناسب با مأموریت و چشم‌انداز شرکت باشند. این اهداف باید برای کل سازمان معین شوند و راهنمای عملکرد تمامی بخش‌ها باشند.
۳. تحلیل کسب‌وکار و بازار هدف آن
در این مرحله، شرکت به تجزیه و تحلیل وضعیت داخلی و خارجی خود می‌پردازد. این شامل تحلیل SWOT (قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها، تهدیدها)، تحلیل PESTLE (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، حقوقی، محیطی) و تحلیل رقبا و بازار می‌شود.
۴. تعریف نحوه کسب مزیت رقابتی
در این مرحله، شرکت باید برنامه‌های خود را برای دستیابی به مزیت رقابتی مشخص کند. این می‌تواند شامل ارایه محصولات یا خدمات منحصر به فرد، کاهش هزینه‌ها، تفکیک بندی بازار یا نوآوری در فرایندها باشد.
۵. ساخت یک چارچوب استراتژی کسب و کار
در این مرحله، استراتژی‌های کلی و راهبردهای اصلی برای دستیابی به اهداف تعیین شده به‌طور مفصل توضیح داده می‌شوند. این شامل تصمیم‌گیری در مورد بازارهای هدف، محصولات و خدمات ارائه شده، رویکردهای بازاریابی، سیاست‌های قیمت‌گذاری و سایر جنبه‌های استراتژیک است.
این مراحل کمک می‌کنند تا استراتژی کسب و کار به طور جامع و کارآمدی تدوین شود و شرکت قادر به دستیابی به اهداف خود شود.
الگوی هماهنگی تغییرات استراتژیک
سخن پایانی
استراتژی کسب و کار یک ابزار قدرتمند است که با تعیین راهبردها و تکنیک‌های لازم برای کاربرد در کمپانی شما، به دستیابی به اهداف تجاری کمک می‌کند. این استراتژی‌ها نه تنها به شما در رسیدن به اهداف کمپانی کمک می‌کنند بلکه بسیاری از تصمیمات سازمانی مهم را نیز هدایت می‌کنند، مانند استخدام نیروی کار جدید. ایجاد یک استراتژی کسب و کار که با دیدگاه شما درباره کمپانیتان هماهنگ باشد، زمان و رشدی را نیازمند می‌کند.