سر فصل های نوشتار
حرف اول در این آموزش
پس از جنگ جهانی، علوم مدیریتی جدید مثل مدیریت استراتژیک، مدیریت پروژه، مدیریت زنجیره تامین و ... در وزارت دفاع آمریکا DOD (Department of Defense) شکل گرفت و بدین ترتیب درس های آموخته شده جنگ جهانی دوم مکتوب شد. DOD تا سال 1969 گسترش پیدا کرد و PMI ایجاد شد. PMI علیرغم داشتن ریشه دفاعی متعلق به صنعت خاصی نیست و مربوط به همه صنایع مختلف می شود. هر کسی در هر پروژه می تواند از PMI و استانداردهایش استفاده کند.
1. فعالیتهای توسعه ای: برگزاری کلاس های آموزشی به روش سنتی، حضوری و یا مجازی از طریق (REP) که نماینده های انحصاری PMI هستند.
2. استعداد یابی: در مراکز که به آن GAC گفته می شود دانشجویان با استعداد و باهوش را پیدا کرده و روی آن ها سرمایه گذاری می کنند.
3. برگذاری سمینار برگذار در همه جای دنیا: افراد پس از ثبت نام از سرویسی که PMI فراهم کرده استفاده می کنند.
4. دادن Job Offer به اعضای PMI: عضویت در PMI از طریق سایت صورت می گیرد.
5. توسعه استانداردهای متنوع: PMBOK یکی از مهم ترین، معتبر ترین و با نفوذترین استاندارد مدیریت پروژه دنیا استاندارهای PMI است.
6. صدورگواهینامه حرفه ای: ارزش گواهینامه ها این است که پیدا کردن شغل های بین المللی را آسان تر خواهد کرد.
7. ارتباط با معروف ترین انتشارات مدیریتی دنیا: به چاپ مهمترین کتابها و مقاله های مدیریت پروژه در دنیا می پردازند.
• IPMA (انجمن مدیریت پروژه اروپا) در سوئیس و یکی از شعبه های مهم آن در آلمان است.
• APM موسسه ای بریتانیایی با 19 هزار نفر عضو حرفه ای است.
• EXELOS موسسه ای بریتانیایی که 23 هزار نفر عضو حرفه ای دارد.
پیکره دانش مدیریت پروژه (Project Management Body of Knowledge) که توسط PMI توصیه شده و در اکثر پروژه ها و زمان ها قابل اجراست و محدود به صنعت خاصی نیست.، توافقنامه ای عمومی است. PMBOK یک متدلوژی نیست بلکه یک چارچوب است. اما چگونه در آن چارچوب قدم زدن را مشخص نمی کند و باید بر اساس فرهنگ سازمانی خودتان تعیین شود. PMBOK در سال 1987 توسط PMI ایجاد شد و انسان های بسیار باهوش و با استعدادی آن را تبدیل به استاندارد کردند. اولین ویرایش رسمی در سال 1996 ایجاد گردید و هر 4 سال یکبار به روز رسانی می شود.
پروژه: بر اساس PMBOK مجموعه فعالیت های موقتی است که منحصر به فرد است و محصول نتیجه یا سرویس منحصر به فرد ایجاد کنیم. دو ویژگی موقتی و منحصر به فرد بودن ویژگی پروژه است و نه محصول پروژه زیرا پس از اتمام پروژه، وارد فاز بهره-وری پروژه می شویم و این دو ویژگی دیگر قابل تایید نیستند.
الف) موقتی بودن: پروژه ها باید زمان شروع و پایان مشخصی داشته باشند. پایان زمانی است که به همه اهداف رسیده باشیم و اصطلاحا به آن مراسم تحویل دائم می گویند. اما خیلی از پروژه ها در وسط کار تمام یا تعلیق می شود که به آن اتمام زودتر از موعد و فسخ پروژه می گویند که دلایل زیادی دارد.
ب) منحصر به فرد بودن: به معنای از ابتدا همه چیز را ساختن نیست. تفاوت بازه زمانی می تواند کار تکراری را تبدیل به پروژه کند.
عملیات: به فاز بهره برداری پروژه اطلاق می شود. می توان درون عملیات، پروژه تعریف کرد و وقتی مراسم تحویل پروژه تمام شد فاز عملیات آغاز می شود.
طرح: مجموعه پروژه های مرتبط با هم است و مجموعه این پروژه ها باعث رسیدن به هدف مشترک می شود. پروژه هایی که زیرمجموعه ای تر هستند باید مکمل هم باشند.
پرتفولیو (سبد پروژه ها): اساسا سبد پروژه ها باعث کاهش ریسک است. پرت فولیوها براساس اهداف استراتژیک ایجاد می شوند.
وظایف مدیر پرتفولیو:
• شناسایی درست پروژه ها
• طبقه بندی و دسته بندی پروژه ها
• ارزیابی
• انتخاب بهترین پروژه
• شناسایی محدودیت های پروژه
مدیریت پروژه: بکارگیری دانش، مهارت، ابزار و تکنیک برای رسیدن به اهداف پروژه است. مدیریت پروژه تلفیق این سه بخش مهارت، تکنیک و ابزار و دانش است.
مدیریت پروژه PMBOK دو چرخه دارد:
1. چرخه فنی: فازهای تشکیل دهنده پروژه را چرخه فنی پروژه یا چرخه عمر پروژه می گویند.
2. چرخه مدیریتی: گروه های فرایندی مدیریت پروژه است که شامل: آغاز، برنامه ریزی، اجرا، نظارت و کنترل و خاتمه می باشد.
شایستگی های مدیر پروژه:
• مدیریت پروژه را بلد باشد.
• رهبری کردن بلد باشد.
• سواد فنی داشته باشد.
در PMBOK رهبر و مدیر فرق دارند. رهبر کسی است که هدایت می کند و بالای کار نمی ایستد، افق می دهد و به همه انگیزه می دهد ولی مدیر بالای سر آدم ها می ایستد، دستور می دهد و تمرکزش بر کارهای اجرای است.
بیشتر بخوانید: چالش های مدیریت زمانبندی در پروژه ها
1. نوشتن اسکوپ خوب که فونداسیون PMBOK است. یعنی چه کاری وظیفه من است و چه کاری وظیفه من نیست؟ گاهی به اسکوپ حد و مرز می گویند.
2. برآورد درست زمان انجام پروژه
3. هزینه باید در بودجه مصوب و روی واقعیت باشد.
4. کیفیت محصول و کیفیت فرآیند
5. منابع درPMBOK یعنی نیروی انسانی، مصالح و دستگاه ها
6. مدیریت ارتباطات بین انسان ها و سازمان ها با هم (مدیریت اطلاعات پروژه)
7. مدیریت خطرها و ریسک ها، باید طوری مدیریت کرد که قبل از اتفاق افتادن برای حل آن راه حلی پیدا کنیم.
8. مدیریت تامین و ندارکات.
9. مدیریت ذی نفعان و ذی ضرران
10. مدیریت یکپارچگی
بعد از این که تصمیم می گیریم وارد پروژه شویم باید منشور پروژه را در بیارویم. منشور پروژه را برنامه کلی مدیریت پروژه می گویند. سندی بسیار مهم و استراتژیک است و وقتی منشور پروژه امضا می شود یعنی پروژه رسمیت پیدا می کند. حال برنامه ی کل پروژه را می ریزیم. تلفیق روش های اجرایی مدیریت و بیس لاین را PMP می سازد و سند برنامه ریزی اصلی پروژه است. بیشترین بودجه پروژه در فاز اجرا خرج می شود. در شاخص کنترل پروژه واقعیت را در مقابل پروژه می گذاریم. در نهایت مراسم تحویل دائم است که محصول را تحویل کارفرما می دهیم.
حرف آخر در این آموزش
مدیریت پروژه پیشرفته شامل 49 فرآیند PMBOK است. برخی از حوزه های دانشی، فرآیند ندارند یا تعداد کمی فرآیند دارند. بیشتر از 50 درصد فرآیندهای PMBOK مربوط به برنامه ریزی است. برنامه ریزی جزء بسیار مهم در مدیریت پروژه است. در نهایت کنترل و اجرا صورت می گیرد.