نکات مهم قراردادها

فیلم و پادکست

نکات مهم قراردادها
نکات مهم قراردادها

نمایش

موضوع مقاله آموزشی در سایت حرفه پلاس : نکات مهم قراردادها

استاد نگار عقیقی

مدرس آموزش

سرکار خانم استاد نگار عقیقی

سرفصلهای نوشتار

تعدد اسناد قراردادی و تعارض احتمالی

نگارش قرارداد

عوارض قانونی یک قرارداد

خسارت تأخیر

قانون حاکم و حل اختلاف

فسخ قرارداد

فورس ماژور

نکات مهم

حرف اول در این آموزش

گاهی اسناد قراردادی ما بیشتر از یک مدرک هستند ، به عبارت دیگر چند مدرک در کنار همدیگر یک قرارداد را تشکیل می دهند. ما یک متن اصلی قرارداد و یکسری پیوست داریم یا قرارداد ما از نوع قراردادهایی است که براساس شرایط عمومی منعقد شده است، شرایط عمومی، شرایط خصوصی، موافقت نامه و یکسری پیوست دارد و همه اینها با همدیگر یک قرارداد را تشکیل می دهند.

تعدد اسناد قراردادی و تعارض احتمالی

زمانی که بحث تعدد اسناد قراردادی مطرح میشود باید به این نکته توجه داشته باشیم که در جایی از این قرارداد و یا اسناد قرارداد مطلبی درخصوص این نوشته شود که در صورت تعارض بین اسناد قرارداد کدام سند دارای اولویت است و ترتیب اولویت این اسناد قراردادی به چه ترتیبی است. در هر قرارداد، بدنه اصلی قرارداد و یکسری پیوست داریم که پیوستها ممکن است فنی و یا حقوقی باشند . در هر حال این مطلب مخفی میماند که اگر بین این اسناد تعارض بوجود آمد کدام سند بر سند دیگر ارجحیت و اولویت دارد. پس در جایی حتماً باید آن را بنویسیم و حتی قسمتی که این مطلب نوشته میشود نیز بسیار مهم است.
بهترین قسمت برای نوشتن این مطلب درون بدنه اصلی قرارداد است و معمولاً بدنه اصلی قرارداد بر پیوستهای فنی اولویت دارد. موضوعی که برای ما مهم است این است که ، مینویسیم در صورت تعارض بین این اسناد اولویت به شرح ذیل است، یعنی بحث اولویت اسناد جایی مطرح میشود که تعارضی وجود داشته باشد. اگر یک سند مطلبی را گفته باشد و سند دیگر سکوت کرده باشد تعارض محسوب نمیشود ولی اگر سند مطلبی را گفته باشد و سند دیگر مطلبی را در مخالفت با آن بیان کند در اینجا تعارض مطرح میشود.

نکات مهم قراردادها

نگارش قرارداد

شما باید یک چک لیست داشته باشید و هنگامی که میخواهید یک قرارداد را از صفر نگارش کنید بدانید که این مطالب باید حتماً در قرارداد وجود داشته باشند چرا که نبودن هر یک از آن ها ممکن است از لحاظ حقوقی لطمه ای نزند اما قطعاً به اعتبار قرارداد لطمه وارد میکند. اولین موردی که ما در یک قرارداد وارد آن میشویم : می گوییم بسم ا... الرحمن الرحیم این قرارداد خرید و فروش یا قرارداد پیمانکاری یا قرارداد مشارکت یا قرارداد مدیریت یا مشاوره، سپس این قرارداد در تاریخ... (قرارداد ما حتماً باید تاریخ داشته باشد). توصیه میشود کسی که قرارداد را تنظیم میکند اگر خود امضا کننده قرارداد نیست با نقطه چین خالی گذاشته شود و زمانی که امضاهای قرارداد تکمیل شد تاریخ میزنیم . تاریخها در قرارداد مبنای مهلتها قرار میگیرند. معمولاً در قراردادها یک تاریخ تحت عنوان تاریخ مؤثر شدن قرارداد یا تاریخ تنفیذ قرارداد وجود دارد. این تاریخ، تاریخی است که طرفین قرارداد توافق کردند که به عنوان تاریخ الزام آور طرفین به انجام تعهدات قرارداد در نظر گرفته شود . در واقع طرفین توافق میکنند که تعهدات قراردادیشان از تاریخ تنفیذ قرارداد شروع بشود نه از تاریخ مندرج در صدر قرارداد یا تاریخ امضای قرارداد.

فرض بر این است که تاریخ امضای قرارداد همان تاریخی است که شما در بالای قرارداد یا پایین آن مینویسید. ولی گاهی پیش می آید که این دو تاریخ با هم یکی نیستند. در مواردی که طرفین قرارداد اشخاصی حقوقی هستند که هر کدام دارای صاحبان امضا متعددی هستند. معمولاً اشخاص حقوقی دارای 2 نفر صاحب امضا هستند( مدیرعامل و یکی از اعضای هیئت مدیره). زمانی که امضاها انجام میشود لزوماً در همان تاریخ درج شده انجام نمیشود و تاریخ دیگری انجام شده ولی فرض می شود تاریخی که نوشته میشود تاریخ امضای قرارداد است.

توصیه میشود که مبنای انجام تعهدات یا مبنای مهلتها، تاریخ امضای قرارداد نوشته نشود. ممکن است این تاریخ قابل تشخیص نباشد و توصیه میشود که کنار امضا تاریخ زده نشود چون زمانی که این تاریخها متعدد میشوند این سوال مطرح میشود که تاریخ انعقاد قرارداد کدام تاریخ بوده است. در ابتدای قرارداد، طرفین قرارداد معرفی میشوند. بهتر است در ابتدای کار برای طرفین قرارداد براساس ماهیت کاری که انجام میدهند یک عنوان قراردادی در نظر بگیرید : مثلاً خریدار، فروشنده، طرف اول، طرف دوم، پیمانکار، کارفرما، موجر، مستأجر.

عناوینی که برای طرفین قرارداد استفاده میشود، هیچ اثری بر روی تعهدات طرفین قرارداد ندارد و فقط به این دلیل است که در ادامه کار نگارش قرارداد مجبور نشوید که اسم را کامل تکرار کنید و از همان عنوان قراردادی استفاده کنید. مقدمه به قصد و توانایی طرفین اشاره میکند و می تواند بسیار مختصر باشد. سعی شود در قراردادها قبل از اینکه وارد بدنه قرارداد شویم حتی یک خط با عنوان مقدمه نگارش پیدا کند. در قرارداد باید حتماً از موضوع قرارداد آن یاد شود. موضوع قرارداد براساس آن چیزی که در قانون ایران آمده است میتواند یکی از دو حالت انتقال مال یا انجام کار باشد. این موضوع در ماده ای تحت عنوان موضوع قرارداد نگارش پیدا میکند.
برای اجرای قرارداد طرفین تعهداتی را نسبت به یکدیگر می پذیرند که تعهدات طرفین نام دارد. اگر قرارداد یک قرارداد مفصلی باشد بهتر است که موضوع قرارداد و تعهدات طرفین از یکدیگر تفکیک شوند. اگر موضوع قرارداد و تعهداتی که قرار است به موجب آن انجام شود مسائل فنی زیادی داشته باشد توصیه می شود که مسائل فنی در پیوست های قرارداد بیایند و بدنه اصلی قرارداد را با مسائل فنی درگیر نکنیم. مدت قرارداد موضوع دیگری است که باید نوشته شود . باید به مدت قراردادتان توجه داشته باشید که مبنای شروع این مدت کدام تاریخ می باشد . معمولاً مدت قراردادها قابل تمدید است . بعضی از قراردادها صرفاً با توافق کتبی طرفین قابل تمدید می باشد که بهتر است اگر چنین قصدی دارید و این توافق بین طرفین وجود داشته در متن قرارداد نگارش پیدا کند. تأخیر در پرداخت در مواردی موجب تمدید مدت قرارداد میشود که این موضوع در قرارداد پیش بینی شده باشد.
مرحله بعد مبلغ قرارداد است. حتماً قرارداد باید در مورد سه موضوع صحبت کند:

1) مبلغ قرارداد،

2)روش پرداخت،

3) نحوه پرداخت.
بد نیست در قرارداد در مورد ضمانت عدم پرداخت مبلغ قرارداد هم مطلبی نوشته شود. ممکن است تحت شرایطی طرف پرداخت کننده مبلغ قرارداد از توانایی لازم برای پرداخت مبلغ قرارداد برخوردار نباشد. این توافق شماست که مشخص می کند که تکلیف طرف دیگر قرارداد چیست. تعدیل مبلغ قرارداد، یعنی متعادل کردن مبلغ قرارداد با اوضاع و احوال زمان اجرای قرارداد. که ممکن است باعث کاهش مبلغ قرارداد و یا افزایش مبلغ قرارداد شود.

عوارض قانونی یک قرارداد

در قراردادی که منعقد میشود، فرض قانونگذار این است که بر روی قرارداد ها باید حقوق دولتی هم پرداخت شود.در مورد قراردادهایی که میان اشخاص ایرانی و اشخاص خارجی که مقیم ایران نباشند منظور اشخاصی هستند که در ایران ثبت اشخاص خارجی هستند و ثبت قانونی نشده اند، پرداختهایی که به این اشخاص حقوقی صورت میگیرد براساس ماده 107 قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات است. ماده 107 قانون مالیاتهای مستقیم دستورالعملی دارد که قانونگذار براساس آن برای انجام هر کاری یک سود فرضی در نظر گرفته و 25درصد سود فرضی باید به عنوان مالیات از حق الزحمه اشخاص حقوقی خارجی کسر شود و به عنوان مالیات به اداره دارایی پرداخت شود و اگر شرکت ایرانی این کار را انجام ندهد ، اداره دارایی مبلغی را که کسر نشده از خود اشخاص حقوقی ایرانی مطالبه میکند. براساس ماده 86 قانون مالیاتهای مستقیم هر جایی که کارفرما به اشخاص حقیقی پولی را بابت حق الزحمه پرداخت میکند که این حق الزحمه حقوق نیست( حق التدریس یا حق پژوهش) باید از آنها 10درصد کسر کند و به اداره دارایی پرداخت کند.
حقوق دولتی دیگری که به قراردادها تعلق میگیرد ارزش افزوده است. براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده عرضه کالا و خدمات در ایران و همچنین واردات کالا و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.

خسارت تأخیر

خسارت تأخیر، که قانونگذار به آن وجه التزام میگوید می تواند یک خسارت از پیش تعیین شده باشد که در قرارداد مشخص میشود.

موضوع نکات مهم قراردادها صحیح

قانون حاکم و حل اختلاف

زمانی که هر دو طرف داخلی هستند (ایرانی)، محل اجرای کار ایران است و هیچ عنصر خارجی در قرارداد وجود ندارد، اگر هیچ چیزی در مورد قانون حاکم ننویسیم مسلماً براساس اصل سرزمینی بودن قواعد، قوانین جمهوری اسلامی حاکم بر قرارداد شما هست ولی وقتی که در قراردادتان یک عنصر خارجی وجود دارد بحث قانون حاکم اهمیت بیشتری پیدا میکند.
قانون حاکم، قانونی است که تعهدات طرفین را تفسیر میکند. یعنی قرارداد خود ، قانون بین طرفین است پس قرارداد شما باید آنقدر جامع و کامل باشد که نیازی به مراجعه به قانون نباشد اما گاهی اوقات این تعهدات طرفین در قرارداد و مواد قراردادی نیاز به تفسیر دارند و لازم است که این مواد قراردادی را براساس یک قانون تفسیر کنیم. اینجاست که نقش قانون حاکم پر رنگ تر میشود.
حل اختلاف، مشخص میکند اگر در مواردی که بین طرفین در مورد چگونگی اجرای قرارداد و یا در مورد چگونگی تفسیر قرارداد اختلافی وجود داشته باشد، بدانند که به کجا باید مراجعه کنند اگر در قراردادمان چیزی ننویسیم، مراجع قضایی صلاحیت دار، صلاحیت رسیدگی به اختلافات ناشی از یک قرارداد را دارند. گاهی اوقات طرفین قرارداد ترجیح میدهند که دعوای آنها به مراجع قضایی مراجعه نشود به دلیل اینکه در مراجع قضایی رسیدگی طولانی است ثانیاً هزینه دادرسی زیادی باید پرداخت شود. پس طرفین ترجیح میدهند اختلاف از طریق پیش بینی که در قرارداد داشتند هر گونه اختلاف ناشی از تفسیر یا اجرای قرارداد از طریق حکمیت آقا یا خانم X حل شود. همچنین میتوانند داوری را به عنوان روش حل اختلاف بپذیرند.
داوری سازمانی، طرفین در هنگام اختلاف به یک سازمان داوری مثل مرکز داوری اتاق بازرگانی، مرکز داوری منطقه ای تهران، مرکز داوری کانون وکلای دادگستری مرکز، مراجعه کنند و بخواهند آن مرجع داوری سازمانی اختلافشان را حل کند. همچنین می توانند داوری غیر سازمانی نیز داشته باشند یعنی زمانی که طرفین به اختلاف خوردند یک شخص را به عنوان داور انتخاب کنند که آن داور اختلافشان را حل کند. قراردادی که در آن شرط داوری ذکر شده نمی تواند به دادگاه ارجاع داده شود.

فسخ قرارداد

اگر طرفین قصد فسخ قرارداد را دارند، اصل بر این است که عقود قراردادها لازم(قابل فسخ) نیستند. منظور از فسخ این است که یک جانبه قابل برهم زدن و قابل خاتمه دادن نیستند، مگر در مورد عقودی که براساس قانون مدنی عقود جایز هستند( مثل عقد وکالت). در برخی قراردادها، اطلاعاتی بین طرفین مبادله میشود که اطلاعات مهمی هستند و تمایل دارید که طرف دیگر آنها را جایی فاش نکند. بنابراین ماده ای در قراردادتان تحت عنوان رازداری یا محرمانگی بنویسید و قید کنید که این اطلاعات که در اختیار همدیگر قرار می دهید اطلاعات محرمانه است و طرف دیگر حق ندارد آن را در جای دیگر فاش کند و یا در اختیار اشخاص ثالث قرار بدهد.

نکات مهم قراردادها صحیح و درست